In twee delen kijk ik vooruit naar de Olympische Zomerspelen van de XXXIe Olympiade in Rio de Janeiro. Vrijdag 29 juli volgt deel 2.

 

De eerste Olympische Spelen in Zuid Amerika

Van 5 tot en met 21 augustus 2016 vinden in Rio de Janeiro de eerste Olympische Spelen in Zuid Amerika plaats. De ‘Cidade Maravilhosa’ (Marvelous City) werd in 2009 tijdens de 121^ste IOC Sessie verkozen boven Madrid, Tokyo en Chicago. Na het WK voetbal in 2014 is dit het tweede grote evenement dat in korte tijd in Brazilië georganiseerd wordt. Tevens was Rio de Janeiro al de gaststad van de Pan American Games in 2007.

De verkiezing tot gaststad kwam in een periode waarin Brazilië de wind in de rug had. Politiek stabiel en behorend tot de BRIC-landen met een snel groeiende economie. Het gevolg was toenemende welvaart in alle lagen van de bevolking. Hoe anders is de situatie nu, aan de vooravond van de Olympische Spelen. De groei is tot stilstand gekomen. In 2015 kromp de economie zelfs met 3,8%, het slechtste resultaat in 25 jaar. De inflatie bedroeg vorig jaar maar liefst 10,7%. Ook op politiek vlak heerst er onrust. Tegen president Dilma Rousseff loopt een afzettingsprocedure omdat ze gefraudeerd zou hebben met de overheidsbegroting in 2014. Per 12 mei is Rousseff geschorst en tijdelijk vervangen door vicepresident Michel Temer. En alsof dat nog niet genoeg is kreeg het land te maken met de uitbraak van het Zika virus.

2016 had juist het jaar moeten zijn waarin het vernieuwde Rio de Janeiro zich aan de wereld zou presenteren. Na het verliezen van de status als hoofdstad aan Brasília in 1960 heeft de stad decennia lang geworsteld met zijn identiteit. Wat was de positie van Rio de Janeiro naast de nieuwe hoofdstad en de economisch sterke metropool São Paulo? Het stadsbestuur verloor controle over de favelas en criminaliteit rukte op. Met de economische groei van Brazilië vond Rio de Janeiro weer de weg naar boven. De toewijzing van de Spelen was hier een bevestiging van en zou Rio het laatste zetje geven om zich te ontwikkelen tot een moderne en leefbare stad.

De Olympische Spelen zijn vaak een katalysator voor stedelijke vernieuwing. Ze versnellen ontwikkelingen die normaal gesproken meer tijd vergen. Voor Rio de Janeiro heeft de komst van de Spelen vooral geresulteerd in versnelde verbeteringen in de infrastructuur en de pacificatie van favelas. De doelstelling om de waterkwaliteit in de baaien rondom de stad, waar onder andere de zeil wedstrijden plaatsvinden, te verbeteren is echter niet gehaald. Dit was een belangrijk onderdeel van het bid uit 2009. Het organisatiecomité kreeg verder te maken met bezuinigingen en beschuldigingen van corruptie. Een onderzoek hiernaar loopt nog. De bouw van de venues verliep daarentegen opvallend soepel. Op enkele uitzonderingen na was alles ruim op tijd klaar.

Elke stad die de Spelen toegewezen krijgt weet dat jarenlang de hele wereld meekijkt en elke gebeurtenis onder een vergrootglas komt te liggen. De omstandigheden en tegenslagen waar Rio de Janeiro mee te maken kreeg waren echter wel heel extreem. Of de Spelen een succes gaan worden is uiteindelijk afhankelijk van veel meer factoren. Als de inwoners van Rio de Janeiro het evenement in augustus omarmen, en er een sfeer ontstaat die gelijk is aan het beroemde carnaval, zal de moeizame voorbereiding snel vergeten zijn.

 

Lees meer over Rio 2016 en de architectuur van de Spelen in dit online magazine of op Architecture of the Games.