Fotoboek Brazilian Modernism

Afgelopen zomer heb ik in Brazilië niet alleen de Olympische Spelen bezocht, maar tevens heb ik een korte studiereis gemaakt langs de hoogtepunten van de Braziliaanse moderne architectuur in Brasília, Rio de Janeiro en Niterói.

Het onderstaande fotoboek is een beeldverslag van deze reis.

 

Dit boek is de tweede in een serie van drie. Het eerste boek was een beeldverslag van de Olympische Spelen in Rio de Janeiro (link). In de derde boek, die ik in de loop van deze maand online plaats, staat de stad Rio de Janeiro centraal.

Fotoboek Olympische Spelen Rio 2016

Het onderstaande boek is een beeldverslag van mijn bezoek aan de Olympische Spelen in Rio de Janeiro in de zomer van 2016 en tevens de eerste in een serie van drie. In de twee andere boeken, die ik in de loop van deze maand online plaats, staan de stad Rio de Janeiro en Braziliaanse moderne architectuur centraal.

https://drive.google.com/file/d/1aixEHDRAfdXHDwLskTaxBqv233QQydUm/view?usp=sharing

Een kijkje achter de schermen bij de Olympische Spelen

De Olympische Spelen zijn een evenement van enorme schaal. Het International Olympic Committee heeft een serie video’s op YouTube gezet die een indruk geven van hoeveel er komt kijken bij de organisatie van “The Greatest Show on Earth”.

Alle links verwijzen naar YouTube

Golden Rules of Engagement with Games Stakeholders

Building an Event Capability within an OCOG

A Mission to Communicate

Venue & Event Operations

Engagement*

People Management*

A Day in the Life of an Athlete

The Chef de Mission Experience

Bus Transport

Venue Transport – Understanding the space and delivering the services

Fleet Transport

 

* Update januari 2019: Deze video’s zijn door het IOC van YouTube verwijderd. Bekijk hier een tweede reeks video’s.

Terugblik op Rio 2016

© Martijn Giebels / Architecture of the Games
© Martijn Giebels / Architecture of the Games

 

Rio 2016 ligt inmiddels al bijna 1,5 maand achter ons. Tijd om terug te blikken nu de eerste indrukken verwerkt zijn.

Wat was goed

  • Venues: Dit kon niet beter. Een mooie combinatie van bestaande, iconische venues (Maracanã, Sambódromo) met nieuwe architectonische hoogstandjes (Tennis Centre, Future Arena, Carioca Arena, Youth Arena) en tijdelijke venues op spectaculaire locaties. (Lagoa Stadium, Beach Volleyball Stadium) Rio had het allemaal! ++
  • Vervoer: Werkte vlekkeloos. De metro, bussen en treinen brachten me op tijd waar ik ook moest zijn. Reizen van Copacabana naar Barra Olympic Park was eenvoudig met de nieuwe metro verbinding (net op tijd geopend) en BRT bussen. Ik denk dat de nieuwe metro lijn een onmisbare toevoeging is aan het OV netwerk van Rio de Janeiro. Een ander pluspunt: het systeem was nauwelijks overbelast door de hoge frequentie waarin bussen en treinen reden. De reisafstanden waren soms wel lang. (Copacabana > Deodoro X-Park twee uur enkele reis) evenals de loopafstanden in Deodoro. ++
  • Veiligheid: Jarenlang is dit naast de vervuilde baai het meest besproken onderwerp in de internationale pers geweest. Vooral in het afgelopen jaar verslechterde de situatie door de politieke onrust en de incidenten in de favela’s waar de politie de grip kwijt leek te raken. Maar Brazilië en Rio de Janeiro namen de veiligheid van de (internationale) bezoekers zeer serieus, getuige de massale inzet van militairen, politie en ander beveiligingspersoneel. Dit leverde bijzondere situaties op zoals een agent die op 10m achter mij bleef lopen toen ik een stadspark bezocht en een lange straat in Deodoro naar een venue langs een ogenschijnlijk minder goede wijk waar elke 100m een gewapende militair stond. Maar het werkte. Ik heb me geen seconde onveilig gevoeld. Ik hoop voor de inwoners van Rio dat dit geen tijdelijke oplossing was. ++
  • Visuele identiteit: Geweldig logo, font en main graphic. Maar de uitvoering was niet altijd even geslaagd. Soms inconsequent of zelfs afwezig. Dit laatste waarschijnlijk door de bezuinigingen. +
  • Carioca’s: Vriendelijk, gastvrij en erg behulpzaam. Dat de meerderheid geen woord Engels sprak was daarbij geen belemmering. +

 

Wat was niet goed

  • Thuispubliek: Hier is al een hoop over gezegd. Sporters uitjoelen / fluiten past niet bij de Olympische Spelen. Als er Brazilianen in actie kwamen was de sfeer grandioos. Maar als dat niet het geval was, was de sfeer vaak doods. Erg jammer.
  • Barra Olympic Park: Park is niet helemaal op z’n plaats. Het was vooral een enorme bestrate vlakte. En dit in een land met een enorme rijkdom aan vegetatie. Hierdoor waren er bijvoorbeeld ook weinig plaatsen waar je in de schaduw kon zitten. Kortom, geen plek om een middag door te brengen. De architectuur van de venues maakte overigens een hoop goed. Het kleinere Deodoro Olympic Park was stukken beter!
  • Lege stoelen: Hier is iets ontzettend mis gegaan. Ik schat dat de gemiddelde bezetting van de venues waar ik geweest ben rond de 60-75% lag. Tijdens de tweede ronde tenniswedstrijd van Angelique Kerber (momenteel WTA World No.1) bijvoorbeeld zat het Centre Court nog niet halfvol. Waren deze tickets niet verkocht? Of kwamen mensen niet opdagen? Ik kon zelfs twee dagen van tevoren nog kaarten kopen voor de mannen 100m finale. (atletiek) – –
  • Eten en drinken: Dit was echt heel erg slecht geregeld. Weinig keus, (voornamelijk fast food) slechte kwaliteit en veel te duur voor wat er geboden werd. Daarnaast werkten ze met een onnodig gecompliceerd bestel/betaal systeem. Een paar last-minute neergezette food trucks maakte geen verschil. – – 

 

Conclusie

Niet de beste Spelen ooit, maar veel beter dan dat ik twee jaar geleden verwachtte toen de voorbereidingen zeer moeizaam verliepen. Ik kreeg soms het gevoel dat Rio nog net niet klaar was en een paar weken meer nodig had. Zo was het merchandise aanbod in de tweede week groter dan in de eerste week. Het leek ook even te duren voordat de Brazilianen enthousiast raakten. Al met al denk ik dat deze Spelen geslaagd zijn. Laten we hopen dat dit ook geldt voor de nalatenschap van de Spelen zodat de inwoners van Rio ook op lange termijn iets aan de Spelen hebben. +

 

Later deze maand meer over de architectuur van dit fascinerende land.

 

Foto’s

 

Na de break links, per venue, naar uitgebreidere fotogalerijen.

Lees verder “Terugblik op Rio 2016”

Vooruitblik op Rio 2016 (deel 2)

In twee delen kijk ik vooruit naar de Olympische Zomerspelen van de XXXIe Olympiade in Rio de Janeiro. Lees hier deel 1 terug.

 

Rio 2016 Masterplan

Klik op de kaart voor een vergroting | © Martijn Giebels / Architecture of the Games
Klik op de kaart voor een vergroting | © Martijn Giebels / Architecture of the Games

Rio de Janeiro is één van de mooist gelegen steden ter wereld. De Cariocas (inwoners van de stad) wonen te midden van een spectaculair landschap waarin de oceaan en overdadig begroeide bergen samenkomen. De hoogteverschillen maken het echter geen gemakkelijke stad op planologisch gebied met ongecontroleerde groei en infrastructuur als grootste uitdagingen.

De Spelen van Rio de Janeiro zijn relatief compact. Op voetbal na vinden alle sportevenementen in de stad plaats. (Belo Horizonte, Brasília, Salvador, São Paulo en Manaus zijn de overige speelsteden)

De venues zijn geclusterd in vier zones; Barra, Deodoro, Maracanã en Copacabana. Barra is de belangrijkste zone, hier bevinden zich het Olympische park en de meeste venues. Evenals het Olympisch dorp en het perscentrum met een hotel voor de media.

De vier zones en de internationale luchthaven zijn op verschillende manieren met elkaar verbonden. Ten eerste zijn er de Olympic Lanes. Dit zijn vrijgemaakte rijstroken voor onder andere atleten, officials en de media. Bezoekers van de Spelen zullen voornamelijk gebruik maken van het metro-, en busstelsel. Het BRT (Bus Rapid Transit) systeem is uitgebreid en verbindt nu de hele stad. Een essentieel (en ambitieus) onderdeel van het vervoersplan is de aanleg van metrolijn 4 tussen Ipanema en Barra. Volgens de laatste prognoses (eind mei 2016) is de lijn pas vier dagen voor de start van de Spelen klaar voor gebruik.

Zoals elke Spelen kent Rio de Janeiro een aantal bijzondere venues. Bijvoorbeeld het Sambódromo, ontworpen door Oscar Niemeyer. Op de plek waar normaal de grote carnavals parades voorbij trekken eindigt nu de marathon en worden de boogschietwedstrijden gehouden. In het legendarische Maracanã stadion wordt gevoetbald en op het strand van Copacabana is een tijdelijk stadion voor beachvolleybal gebouwd. Maar ook het ontwerp van een aantal nieuwe venues als de Youth Arena en de Future Arena spreekt tot de verbeelding. De laatste zal na de Spelen gedemonteerd en hergebruikt worden voor de bouw van vier scholen.

BARRA
Stadsdeel Barra da Tijuca ligt ten zuidwesten van het centrum. De helft van alle atleten die deelnemen aan de Spelen komt hier in actie. Het Olympische Park is gebouwd op een driehoekig stuk land en wordt aan twee zijden begrenst door de Lagoa da Tijuca. Vier jaar geleden was dit gebied nog een racecircuit. Ongeveer 3 kilometer ten zuiden van het park ligt de Olympic Golf Course. Voor het eerst sinds 1904 staat deze sport weer op het programma.

DEODORO
Deodoro is de op één na grootste cluster en is gelegen ten noordwesten van het centrum. Het National Shooting Centre en het National Equestrian Centre zijn in 2007 gebouwd voor de Pan American Games. Deze zijn aangevuld met onder andere de Youth Arena en het Olympic Hockey Centre. Voor rugby, voor het eerst in de ‘sevens’ variant op de Spelen, wordt een tijdelijk stadion gebouwd. Onderdeel van de Deodoro zone is het X-Park. In dit deel vinden de meer extremere sporten zoals BMX, Kanoslalom en mountainbiken plaats. Na de Spelen wordt het park een recreatiegebied voor de omringende woonwijken.

MARACANÃ
In de Maracanã zone vinden grote evenementen als atletiek en de openings-, en sluitingsceremonie plaats. De cluster is dicht aan het centrum gelegen en goed ontsloten. Alle venues in deze zone zijn bestaand. Het was in eerste instantie de bedoeling dat in het Julio de Lamare Aquatics Centre de poulefase van het waterpolo toernooi gehouden zouden worden. Januari 2016 is besloten deze wedstrijden te verplaatsen naar het Maria Lenk Aquatics Centre in Barra.

COPACABANA
De beroemde stranden en bergen van Copacabana vormen het decor voor de outdoor events. Door de locatie, net ten zuiden van het centrum, is deze zone zeer goed bereikbaar. De Spelen zijn hier ook het meest toegankelijk. Sporten als zeilen, wielrennen en marathon zwemmen zijn deels gratis te bezoeken. De enige permanente venue in deze zone in de gemoderniseerde Marina da Gloriá. Deze wordt gebruikt voor de Olympische en Paralympische zeil competities.

BUITEN RIO DE JANEIRO
Het voetbaltoernooi wordt gehouden in stadions verspreidt over heel Brazilië. Al deze steden waren ook speelstad tijdens het WK voetbal in 2014. Naast Rio de Janeiro (Maracanã en het Olympic Stadium) wordt er gevoetbald in Belo Horizonte, Brasília, Salvador, São Paulo en Manaus. De laatste is met 2850km het verst verwijdert van de gaststad. Vanwege het grote aantal wedstrijden wordt twee dagen voor de openingsceremonie al gestart met deze competitie.

 

Lees meer over Rio 2016 en de architectuur van de Spelen in dit online magazine of op Architecture of the Games.

Vooruitblik op Rio 2016 (deel 1)

In twee delen kijk ik vooruit naar de Olympische Zomerspelen van de XXXIe Olympiade in Rio de Janeiro. Vrijdag 29 juli volgt deel 2.

 

De eerste Olympische Spelen in Zuid Amerika

Pão de Açúcar cable car

Van 5 tot en met 21 augustus 2016 vinden in Rio de Janeiro de eerste Olympische Spelen in Zuid Amerika plaats. De ‘Cidade Maravilhosa’ (Marvelous City) werd in 2009 tijdens de 121ste IOC Sessie verkozen boven Madrid, Tokyo en Chicago. Na het WK voetbal in 2014 is dit het tweede grote evenement dat in korte tijd in Brazilië georganiseerd wordt. Tevens was Rio de Janeiro al de gaststad van de Pan American Games in 2007.

De verkiezing tot gaststad kwam in een periode waarin Brazilië de wind in de rug had. Politiek stabiel en behorend tot de BRIC-landen met een snel groeiende economie. Het gevolg was toenemende welvaart in alle lagen van de bevolking. Hoe anders is de situatie nu, aan de vooravond van de Olympische Spelen. De groei is tot stilstand gekomen. In 2015 kromp de economie zelfs met 3,8%, het slechtste resultaat in 25 jaar. De inflatie bedroeg vorig jaar maar liefst 10,7%. Ook op politiek vlak heerst er onrust. Tegen president Dilma Rousseff loopt een afzettingsprocedure omdat ze gefraudeerd zou hebben met de overheidsbegroting in 2014. Per 12 mei is Rousseff geschorst en tijdelijk vervangen door vicepresident Michel Temer. En alsof dat nog niet genoeg is kreeg het land te maken met de uitbraak van het Zika virus.

2016 had juist het jaar moeten zijn waarin het vernieuwde Rio de Janeiro zich aan de wereld zou presenteren. Na het verliezen van de status als hoofdstad aan Brasília in 1960 heeft de stad decennia lang geworsteld met zijn identiteit. Wat was de positie van Rio de Janeiro naast de nieuwe hoofdstad en de economisch sterke metropool São Paulo? Het stadsbestuur verloor controle over de favelas en criminaliteit rukte op. Met de economische groei van Brazilië vond Rio de Janeiro weer de weg naar boven. De toewijzing van de Spelen was hier een bevestiging van en zou Rio het laatste zetje geven om zich te ontwikkelen tot een moderne en leefbare stad.

De Olympische Spelen zijn vaak een katalysator voor stedelijke vernieuwing. Ze versnellen ontwikkelingen die normaal gesproken meer tijd vergen. Voor Rio de Janeiro heeft de komst van de Spelen vooral geresulteerd in versnelde verbeteringen in de infrastructuur en de pacificatie van favelas. De doelstelling om de waterkwaliteit in de baaien rondom de stad, waar onder andere de zeil wedstrijden plaatsvinden, te verbeteren is echter niet gehaald. Dit was een belangrijk onderdeel van het bid uit 2009. Het organisatiecomité kreeg verder te maken met bezuinigingen en beschuldigingen van corruptie. Een onderzoek hiernaar loopt nog. De bouw van de venues verliep daarentegen opvallend soepel. Op enkele uitzonderingen na was alles ruim op tijd klaar.

Elke stad die de Spelen toegewezen krijgt weet dat jarenlang de hele wereld meekijkt en elke gebeurtenis onder een vergrootglas komt te liggen. De omstandigheden en tegenslagen waar Rio de Janeiro mee te maken kreeg waren echter wel heel extreem. Of de Spelen een succes gaan worden is uiteindelijk afhankelijk van veel meer factoren. Als de inwoners van Rio de Janeiro het evenement in augustus omarmen, en er een sfeer ontstaat die gelijk is aan het beroemde carnaval, zal de moeizame voorbereiding snel vergeten zijn.

 

Lees meer over Rio 2016 en de architectuur van de Spelen in dit online magazine of op Architecture of the Games.

The Architecture of Rio 2016

Vandaag, op Olympic Day en met nog minder dan 50 dagen te gaan tot de eerste Olympische Spelen in Zuid Amerika, publiceert ‘Architecture of the Games’ haar eerste thema magazine. Het magazine verschijnt in een gelimiteerde oplage en is tevens (gratis) online te lezen.

In ‘The Architecture of Rio2016’ staat de stedenbouw en architectuur van de komende Spelen centraal. We lichten onder andere het masterplan toe, geven een volledig overzicht van alle venues en interviewden Braziliaanse architecten die betrokken waren bij de voorbereidingen op het evenement.

 

Inhoud

  • 06 Summary in Portuguese
  • 08 First Olympics in South America
  • 10 Rio2016 Masterplan
  • 12 Venue map
  • 14 Barra Olympic Park
  • 18 Contributing Brazilian Architects – BCMF Arquitetos
  • 22 Venues
  • 46 Venues outside Rio de Janeiro
  • 50 Non Competition Venues
  • 52 Contributing Brazilian Architects – Vigliecca & Associados
  • 54 Architecture in Rio de Janeiro
  • 58 About Architecture of the Games
  • 60 For the Dutch readers
  • 62 Colophon

 

Overzicht exposities over Brazilië en de Olympische Spelen (zomer 2016)

SESC Pompeia

 

Het zal niemand ontgaan zijn dat dit jaar de Olympische Spelen plaats vinden in Rio de Janeiro. De eerste Spelen in Zuid Amerika starten over 75 dagen op 5 augustus. Brazilië is momenteel vooral in het nieuws vanwege de politieke, economische en Zika crisissen. Verschillende culturele instellingen in Nederland laten de komende maanden een andere kant van het immense en diverse land zien met exposities over uiteenlopende onderwerpen. Een overzicht:

 

Another Reality. After Lina Bo Bardi
Stroom Den Haag
6 april tot en met 3 juli 2016
www.stroom.nl

Bij Stroom Den Haag staat dit voorjaar de architect Lina Bo Bardi (Rome 1914 – São Paolo 1992) centraal. Stroom nodigde kunstenaars uit die zijn geïnspireerd door haar praktijk en ideeën, waarin de mens een centrale rol speelde.

Lees verder

 

Soft Power. Arte Brasil.
Kunsthal KAdE Amersfoort
21 mei tot en met 28 augustus 2016
www.kunsthalkade.nl

In de zomer van 2016 is in Kunsthal KAdE ‘Soft Power. Arte Brasil.’ te zien. Een grote tentoonstelling met een overzicht van 38 Braziliaanse hedendaagse kunstenaars en kunstenaarsgroepen over actuele thema’s in het land.

Lees verder

 

Mapping Brasil. Nederlanders naar Brazilië in de 17de Eeuw
Kunsthal KAdE Amersfoort
21 mei tot en met 28 augustus 2016
www.kunsthalkade.nl

Samen met Museum Flehite ontwikkelde Kunsthal KAdE de presentatie ‘Mapping Brasil’ als onderdeel van ‘Soft Power. Arte Brasil’. Het historische onderdeel ‘Mapping Brasil’ laat zien dat de banden tussen Brazilië en Nederland ver teruggaan.

Lees verder

 

Brasil, Beleza?!
26 mei tot en met 2 oktober 2016, museum Beelden aan Zee
26 mei tot en met 21 augustus 2016, Lange Voorhout, Den Haag

Brazilië is het thema van de grote kunstmanifestatie van 2016 in museum Beelden aan Zee en op het Lange Voorhout in Den Haag. De Olympische Spelen van 2016 zijn de aanleiding voor een ode aan de Braziliaanse beeldhouwkunst.

Lees verder

 

Control Syntax Rio
Het Nieuwe Instituut Rotterdam
12 juni 2016 tot en met 8 januari 2017
www.hetnieuweinstituut.nl

Al geruime tijd voor de Wereldkampioenschappen Voetbal (2014) en de komende opening van de Olympische Spelen is in Rio de Janeiro een geavanceerd commando- en controlecentrum in gebruik genomen. Vanuit dit Centro de Operacoes Rio (COR) worden 24 uur per dag stedelijke verkeersbewegingen, mensenstromen, weersomstandigheden, calamiteiten en gezondheidsrisico’s in kaart gebracht.

Lees verder

 

Living in Brasil – Isabelle Ribot (1961)
Museum M.A.C. House Leusden
29 mei 2016 tot en met zondag 28 augustus
Website

Isabelle is geboren in Frankrijk en woont en werkt in Brazilië. Vanaf 1986 maakte ze diverse reizen naar Brazilië en dit land werd voor haar een bron van inspiratie en het begin van haar creatieve universum. In 2001 besloot ze Europa voorgoed te verlaten en zich definitief te vestigen in São Paulo.

 

Daily life in Brasil
Museum M.A.C. House Leusden
29 mei 2016 tot en met zondag 28 augustus
Website

In deze groep expositie zien we Brazilië door de ogen van de kunstenaars. Hoe ervaren zij hun dagelijks leven in Brazilië?

 

Over de Olympische Spelen:

Munich1972
Het Nieuwe Instituut Rotterdam
12 juni 2016 tot en met 8 januari 2017
www.hetnieuweinstituut.nl

De Olympische Spelen van 1972 boden gastland West-Duitsland een uitgelezen kans zich aan de wereld te presenteren als een moderne, democratische en cultuurbewuste natie. In de voorbereiding van München 1972 speelden uiteenlopende ontwerpdisciplines een centrale rol. Architectuur, design en landschapsarchitectuur waren geïntegreerd in een totaalontwerp dat openheid en inclusiviteit moest uitstralen.

Lees verder

 

51 Sprints
Het Nieuwe Instituut Rotterdam
12 juni 2016 tot en met 8 januari 2017
www.hetnieuweinstituut.nl

De geschiedenis van de 100 meter sprint fungeerde als uitgangspunt voor een onderzoek naar de symbolische betekenis die de atleten voor grote groepen mensen hebben gekregen.

Lees verder

 

Overige events:

Architectuurcafé woensdag 1 juni 2016: Brazil Modern – over de verrassende veelzijdigheid van Braziliaanse moderne architectuur
KAdE Café Amersfoort
Woensdag 1 juni, aanvang 20:00

Het Architectuurcafé van FASadE op woensdag 1 juni a.s. staat in het teken van de wonderbaarlijke moderne architectuur van Brazilië. Architect en hoogleraar aan de TU Delft Paul Meurs, SteenhuisMeurs schetst de verrassende rijkheid van Braziliaanse moderne architectuur. Naast het werk van de Oscar Niemeyer, Lúcio Costa, Affonso Eduardo Reidy en heel veel anderen t/m Bo Bardi en Paulo Mendes da Rocha.

Lees verder

 

Festival Latino Americano Rotterdam
LantarenVenster
17 tot en met 21 augustus

Van 17 tot en met 21 augustus 2016 ademt LantarenVenster vijf dagen lang Latijns-Amerika! Festival Latino Americano Rotterdam vertoont het beste van de actuele Latijns-Amerikaanse cinema en presenteert de meest spraakmakende concerten.

 

(Tips voor andere events of exposities binnen deze thema’s ontvang ik graag in de comments!)

©2009-2024 Martijn Giebels